27/03/2020“ Su contu de sa pudda beccia e is Marocchinus “  

di Ninetta Serreli

PDF “ Su contu de sa pudda beccia e is Marocchinus “


“ Su contu de sa pudda beccia e is Marocchinus “                                   1

In Sìnnia su bixinau de “ Piroddi “ , fut i est su prus accant a su gimitòriu, difattis usant a nai, candu unu fut maladiu meda, de ddi nai: funt accant de ti-nci portai a Piroddi.
Custu fut su bixinau, aundi si pinigant totus is estracomunitarius, trasferius a Sìnnia in is annus settanta. In custu bixinau, custa genti biviant tranquillus, cun totus is ateras famiglias Sìnniesas, in paxi e amori, mancai tenendi difficultari a imparai allomingius difizilis po issus. Tipu: Peppucciu ”e Noratu, Pista fogu, Babuccedda, S’acciappa, is Angionis e medas tambeni ( ancora ).
Sun prusu, fiant Marocchinus e Tunisinus chi, traballant in su cummerciu, però calincunu hiat cumenzau a traballai de messaiu puru. Furint meda educaus e respettosus de totus, su cumbivimentu de su bixinau, fiat serenu e pacìficu e nisciunus s’arregordara de hai tentu calincunu tortu. In su bixinau de Piroddi si connòsciant totus a pari, finsas e poita tèniant medas usanzas, tipu de si prestai su pani o scambiai e su pani ddu fiant sèmpiri a fine cida. Totu custas cosas serbiant puru aguantai  custas famiglias unias e cussus chi biviant mellus aggiudant is pòberus, cun affettu fraternu. Candu coxinant poi, in s’aria s’intendiant is profumus de is spèzias, sa paprika e atras ancora chi, s’ammesturant cun cussas nostas, tipu tzìpiri ( Rosmarino ), sàlvia e atras. Su bixinau causa totu custus ammesturus, fut diventau Marrakesc e totus is abitantis, Cattolicus e Mussulmanus, cumbiviant  tranquillus e serenus, senza de sciri cali fut su Deus de s’atru e mancai furint preghendi su propriu Deus senza de ddu sciri.
In custu conto si sprigant, giustu duuas famiglias: una Sìnniesa e s’atera Marocchina.
Fut sa dì de Pasca, in sa domu de su limoni, sa lolla a arcus e prena de testus de filixi e varius froris: furint cumenzaus is preparativus po sa festa. Is primus a si-ndi pesai de su lettu, su babbu e sa filla pitica Rosetta, candu s’arrestu de sa famiglia sin-ddi pesada, su fogu fut giai zaccarrendi allirgamenti e su pani arridau prontu po murzai.
Rosetta, stimada meda su babbu e ddi praxiant meda cussas oras de su mengianu po, aturai sola cun su babbu, poita podiant arriri e papai impari e su babbu grandu traballant sèmpiri allirgu e cuntentu. A pustis andant totus a “ Missa “, sa mama a sa prima “ Missa “, Rosetta a cussa de is piccioccheddus e is sorris mannas a
“ Missa Manna “, totus beni bistias, crapittas lucidas e po Rosetta, custa fut una cosa chi ddi praxiat pagu, poita non hiat tentu mai sa fortuna de incingiai unu bistiri nou, fatu a misura po issa. Tènendi tre sorris prus mannas, totu is bistiris arrefuraus passant a issa, finsas a candu issa puru non fut crèscia.
Su prangiu de Pasca, fut abbondanti e is òspidis fiant medas e dognunu portara calincuna cosa, chini culixionis, malloreddus, tratalias, peixeddus de angioni: ma su chi non mancada mai: fiat s’angioni arrostiu o crabittu, assumancu chini podiat.
                                                                                                                                                2
Custa fiat sa discussioni manna, tra maridu e mulleri, po su motivu ca, su maridu cun su prexu de sa festa e is òspidis chi depiant arribai, cumenzada a coi sa pezza troppu chizzi, a is noi de mengianu, su fogu fiat giai allutu, sa pezza infilada in su schidoni.
Un arrogu de lardu imboddicau, cun sa nappa de s’angioni, infilau cun d’unu ateru schidoni e ddi poniat fogu, po stiddiai sa pezza coendi.
Sa mulleri, non fiat mai ascurtada e tèniat axìu narendi ca, fiat troppu chizzi, ca fut troppu su fogu e oi m’abbruxas sa pezza: occannu puru si papaus sa pezza frida, ses unu tostorruru, lassa fai a mei … e custa borta puru, in sa domu de s’ort”e su limoni pezza e trattalìa frida e mesu abbruxada ma totus, prexaus e beni prandius.    
Is drucis, tèniant abbisòngiu de meda traballu, in is domus su fragu de sa cannedda, acua de frori arangiu, mindula inforrada, si preniada su logu. Is merìs de beranu, is mesas de coxina fiant prenas, de paperi coloraus, fatus a striscieddas po pintai is candelaus, gueffusu e pastissus, is amarettusu imboddicaus cun paperi fini e colorau, su pan”e saba, imbussau de tragera. Sa mama de Rosetta, fiat meda brava a fai cun sa pasta de su druci: crapitteddas, rosettas, pilloneddus e aterus animaleddus curiosus e in sinteris calincunu pipiu disigiosu, furara, asutta, asutta, a scusiu de sa mama. Rosetta fiat de bonu apettitu e unu pagu gulosa e totu ddi pariat bonu e sin-ddi frigada de su pesu. Ddi praxiant meda is longus, mannareddas, sangun”e procu, e non timiat mancu is sizzicorrus.
Tottu custu, po fai cumprendi s’ànimu chi tèniat, sin cras, atra dì de Pasca Manna.
Fut una bella dì de soli, luminosa e calentosa e hiant decìdiu de andai a murzai a sa pimpiniera, Rosetta sa dì, sin-ddi fiat pesada chizzi, hiat castiau su tempus e sa luna e chi si biant ancora is steddus. Ddi praxiat a biri s’obrescidroxu e candu su soli illuminada sa lolla prena de froris e profumus in s’aria. Ma custa borta a su nasu, non fiat lòmpiu fragu de froris: fut su fragu de una pudda beccia fatta a prenu, buddendi in sa pingiada, e custu fragu fut schissiendi a Rosetta, a salias longas e su fragu lòmpiat finas a su stogumu. Ancora peus candu a biu sa mama, ponendidda in su tianu e dd’hat fatta arrubiai, totu a fogu lentu cun patas. Custa pudda a Rosetta dd’hat fattu cambiai bidea e decìdiri de disertai su murzu in sa pimpiniera e de si papai sa pudda in domu sua, cun sa scusa, dda nau a sa mama ca, non s’intendiada mancu tanti beni e fut a doloris a brenti, po hai papau troppu sa dì prima. Fut andada in coxina cun sa mama e hiat sighiu totu sa cottura de sa pudda, dònnia tanti a scusiu de sa mama, sticchiada su didu a su tianu, po biri si andara beni de sali.
Candu sa pudda fiat beni cotta a color”e oru, sa mama hiat postu totu aintru de unu pratu tundu, totu a giru is patatas, sa folla de su limoni. Rosetta totu cuntenta, si fiat offria de preparai s’insalada e appariccìai sa mesa, issa fiat prena de amori po sa mama, una mama bona e generosa e capassa de fai medas cosas bonas.
Immagginai sa facci de Rosetta , candu hat biu ca sa mama hat pigau su pratu, cun totu sa pudda e dd’hat postu aintru de unu coffinu de allirghia, cun su scralattu arrubiu.
                                                                                                                                               3
-Ma … aundi depit andai custa pudda? Ita est succèdendi?
Rosetta est diventara groga che sa cera, candu sa mama dda nau: Rosetta piga su coffinu e portanceddu, a is signoris Marocchinus chi bivint in “ domu de Pistafogu “.
Scisi, issus non podint papai pezz”e procu, poita sa religioni insoru non ddu permittiri, ma sa pudda eia, naraddi ca su prangiu si ddu mandu deu, po s’amistadi e bona bixina.
Rosetta, inchieta po su disprexeri, in pagus oras hat perdiu totu, sa pudda e su murzu in sa pimpiniera. Sa dì fut aturara in domu, cun s’aiaju, su babbu e sa mama e hiant prandiu cun su brodu de sa pudda e is arrestus de sa dì prima.
Ma Rosetta, puntigliosa si fiat arrefudara de andai, a nci portai sa pudda, poita sa pudda fiat de issus e si dda depiant papai issus: ma sa mama dd’hat arregordau, ca issa fiat a doloris a brenti e Rosetta a cuaddus e amarolla, fut andara a intregai sa pudda a is Marocchinus, chi non creiant de arricìdi, unu prangiu aìci bonu.
Custu contu est succèdiu tempus fai, i est totu beridadi! Sa mama de Rosetta non sciara mancu aundi fiat posto su Maroccu e sa religioni insoru; ma de siguru fiat una fèmina umana, religiosa, senza distinzioni de arrazza e de bideas sanas. Issa hat nau sèmpiri, ca sa bellesa de su mundu, non funt is cosas chi si dividint: ma funti is cosas chi s’accomunant, poita su mundu est de totus e ddu depeus respettai. Dognunu tènit sa religioni sua, seus bivendi asutta de su propriu celu, tèneus sa propriu luna, su propriu soli chi s’illuminada, s’aria po respirai, is steddus e tèneus su dirittu de bivi in paxi. Tòrraus gràzia a chini s’hat donau custa possibilidadi e dognunu de pregai su Deus suu, in totu su mundu e a sa fini pensu, ca totus seus preghendi su propriu Deus.          
                                                                                         Ninetta Serreli
                                                                                         Sìnnia 23/02/2019
                                                                                         Traduzioni in lingua sarda
                                                                                         Raffaele Lussu