08/04/2020 “ Su contu de Franciscu: cun sa conca in mesu a is barandillias “

di Ninetta Serreli

PDF “ Su contu de Franciscu: cun sa conca in mesu a is barandillias “


“ Su contu de Franciscu: cun sa conca in mesu a is barandillias “  

  1

In cussu tempus, is tradizionis e usanzas, fiant ancora meda importantis, subratotu cussas relativas a is festividadis de “ Paschixedda e Pasca Manna ”.
Fut passau de pagu s’atòngiu e is frutus furint diventendi: binu e ollu, totu in giru sa natura, si fiat bistia de coloris, grogu, arrubiu e de oru. Trònis de axina, arenada e mela tirongia, fiant giai appiccadas a is crabiolas de sa lolla, po allirgai sa mesa in s’ierru.
Sa temperadura fiat bona e prosperosa e is corus de is pipius furint turbaus, abettendi sa festa prus bella e importanti de s’annu: “ Sa Paschixedda “. S’aparicciamentu de custa festa, fut meda abettada de is pipius, s’emozioni e su disigiu, abettant prexaus e cuntentus cun pagu cosa, senza de pensai a bistiris de lussu, crapittas imbuttias, gioghittus costosus.
Is gioghittus, ddus imbentant e costruiant a prexeri insoru e custu fut unu modu de sviluppai puru s’imbentiva, po s’atru si cuntentant de pagu cosa, una pariga de mandarinus, castangia siccada e mindula inforrada.
Is domus beniant imbarchinadas, pulias e lucidaras, de sa bovida a su pamentu, a bortas su fragu de s’ollu arrubiu si confundiada, cun s’acua de frori arangiu, s’arrespirada intensamenti s’aria e is preparativus de sa festa. Is mamas furint sèmpiri affatigaras, cun is manus infarinadas, fendi i drucis po sa festa.
Fiat arribau su tempus, de fai su presèpiu, is piccioccheddus andant a sa pimpiniera a tallus, cun su scarteddu in manus po arregòlliri, lan”e perda, filixi, arrogus de ortigu e totu su chi si pòdiat serbiri, po fai su presèpiu prus bellu de totus, fut una sfida de pantasia, pòdiat’essi: un’arrizzolu de acua, una spèndula o unu celu steddau.
Is brebeixeddas, is tres gurreis, angiuleddus e atrus personàggius, si pòdiant càmbiai cument figurinas. Su merì fiat òbbligu a partecipai a sa Novena. In is bias s’intendiat su fragu de is zimineras allutas, chi curriat in s’aria frida e mista a su fragu de sa mindula inforrada, de sa saba, castangia e drucis appena sforraus. Po is pipius, fut felicidàdi, chi si podiat toccai cun is manus, issus portant is busciaccheddas de su cappotteddu, prènas de murta, is murrus, tremi, tremi, color”e viola, partecipant totus a sa Novena e cantai sa màgia de sa Paschixedda.
Franciscu, biviat in sa Panghixedda e po andai a cresia, passada in Bia Roma, fillu de una famiglia numerosa, medas fradis e sorris. Teniant unu bellu negoziu, aundi si podiat comporai de su carburu a su pani, ferramenta, armeria, giornalis, pasta, peddi po fai crapittas e totu su chi tui bòliast.
Franciscu, fut su primu chi arribada a cresia a su mengianu, po serbiri sa missa, issu fiat monasìgliu ( Chierichetto ), sèmpiri presenti e allirgu, su predi ddu connòsciara beni, ca Franciscu fiat prodigiosu e fiat scherzus de dònnia genìa, subratotu ca Franciscu teniat s’abbistesa, de si sanziai sa conca a sa manca e sa deretta, ananti e
                                                                                                                                               2                                                                                                                         

asegus senza de si stancai. Su predi fut fissu narendiddì de dda smitti, prima chi calencunu d’essit postu alomingiu.
Ma candu totu pariat tranquillu, cun sa cresia prèna de genti, po sa Novena de Paschixedda e is pipius strintus totus a is “ Barandillias “ cun Franciscu chi non fut meri de sa conca, poita andara po contu suu arròliendi, anant e agoa: si dd’hiat  agatara sticchia in mesu de sa “ Barandillia “. Agitoriu, agitoriu, zèrriat Franciscu, ohi, ohi sa conca mia, poboritu  non nci dda fiat a ndi tòrrai a bogai sa conca, pariat unu pilloni cassau a lazzu. In su primu momentu su predi, hiat pensau a unu scherzu de Franciscu, cument e candu si fiat cuau aintru de su confessionali e un’atra borta in sa Trona e su predi circhendiddu poita depiant portai s’ollu Santu a unu chi fiat morendi, o candu si fut cuau aintru de s’armadiu in sagristia. Ma sa dì cun sa conca in mesu a sa “ Barandillia “, non fut unu scherzu. Su predi inchietu:
- Cument su tialu as fatu, a sticchiri sa conca ingunis, su predi meda preoccupau, ddu depia cumprendi ca custu piccioccheddu, prima o poi mi cumbinara calencunu sciaccu.
M’hanti contau, ca una dìi, su babbu po fai unu scherzu a is amigus, ddus hiat cumbidaus a cenai, promittenti duus prostus saborius, satizzu e anguidda, segara a tancheddus, cundia cun su zaffaranu. Ma candu depiat serbiri sa cena, hiat pigau unu scantu bassinus nousu, de su negoziu e ddus hiat imperaus coment chi fessint tianus de alluminiu, nc’hiat postu totu aintru, su brodu e su satizzu  e in s’ateru s’anguidda cun su zaffaranu. M’hant contau ca sa notti solu issu hiat papau comente unu intruxu, is amigus furint tòrraus a domu senza de cenai.
Franciscu in s’interis, sighiara a zerriai, sa Novena suspèndia, sa genti totu spantada e ci fut unu via vai, andendi e tòrrendi e circhendi de liberai a Franciscu de sa Barandillia, chini ddu tirara de una parti chini de s’atra, chini ungendi ollu po liscinai e Franciscu a  zerrius, cun sa conca totu unta, pariat unu topi arruttu a s’ollu e chini pensendi po non strupiai sa barandillia de ndi-ddi segai sa conca, po fortuna unu hiat nau ca fut mellus: unu maistu ‘e muru e Franciscu si fut invocau a su vicariu ca, sa genti a furia de ddu tirai dd’hiant allonghiau su tzugu, aggiurimì, aggiurimì su vicariu!
- Sa conca ti-ndi segu dimoniu chi no sesi atru, gei mi tocat a zerriai diarerus unu maistu ‘e muru e a ndi smontai sa Barandillia po, ndi bogai sa conca a foras, a pustis ddu scioddu cumente una babbiocedda.
In s’interis sa genti sèmpiri prusu preoccupara, finsas a candu Franciscu hiat lassau andai unu zerriu a forti e si fut liberau cun sa conca, diaìci hiat salvau sa conca e sa barandillia. Poberu Franciscu, cun sa conca prena de ollu, totu spantau, abettada unu pagu de solidadiedàdi de sa genti e inveci c’est accostau su predi e mi dd’ hat zaccau una pariga de cazzottus e una bella tirara de origas e sa dì Franciscu fut tòrrau a domu tristu e sconsollau e giudendi puru ca non s’hiat a poniri prusu a disposizioni de su vicariu. Issu fiat cuntentu ca non ci fut stau bisongiu de su maist”e
                                                                                                                                               3                                                                         

muru e ca non meritara sa bregùngia chi dd’hiat fatu su predi e de sa dì hiat scramentau e si fiat sculau de monàsigliu ( Chierichetto ) e dromendi calencuna ora in prus in domu sua.

                                                                                              Ninetta Serreli
                                                                                              Sìnnia 20/02/2019